Bezoeker vernielt deel kunstwerk op tentoonstelling EXODUS
Vrijdag 22 september 2023 rond 14 uur werden bezoekers en medewerkers van Buitenplaats Doornburgh opgeschrikt door een bezoeker die probeerde de sculptuur Asjera’s terugkeer van Marieke Ploeg te vernielen. Het werk maakt deel uit van de tentoonstelling EXODUS en toont een colonne beeldjes van de godin Asjera. Als argument voor haar gedrag gaf de vrouw aan dat zij het recht had het werk te vernietigen ‘omdat er maar één God is en dat is Jaweh’. De vernielster is op het politiebureau verhoord en de initiatiefnemers van de tentoonstelling Bijbels Museum, Buitenplaats Doornburgh en kunstenaar Marieke Ploeg hebben aangifte gedaan.
Asjera’s terugkeer
Met het werk Asjera’s terugkeer wil kunstenaar Marieke Ploeg bezoekers aanzetten tot het denken over de rol van de vrouw binnen religie en hoe dit doorwerkt op de positie van de vrouw in de samenleving.
Sociale sculptuur
Samen met 250 mee-makers creëerde Marieke Ploeg deze sociale sculptuur, die bestaat uit circa 3000 kleine godinnenbeeldjes gemaakt van keramiek. Deze zijn gemodelleerd naar de bij opgravingen in Jerusalem gevonden beeldjes van de godin Asjera, een vrouwelijk aanzicht van God. Het project Asjera’s terugkeer bestaat uit drie fasen: het gezamenlijk met kleine groepen maken van de beeldjes en het tijdens het maken delen van inzichten over het thema van het werk; het tentoonstellen van de beeldjes in de tentoonstelling EXODUS en het mee naar huis nemen van de beeldjes door bezoekers. In iedere fase wil de kunstenaar mensen inspireren tot het voeren van een gesprek naar aanleiding van het kunstwerk.
Gedurende de tentoonstelling zijn er al meer dan 1000 beeldjes meegenomen door bezoekers. Zij zijn gevraagd om Asjera een plek in hun woning te geven, zodat het beeldje kan fungeren als ‘conversation piece’. Kunstenaar Marieke Ploeg ontving inmiddels honderden foto’s van de beeldjes in hun nieuwe huis.
Omdat de tentoonstelling EXODUS het afgelopen weekend voor het laatst te zien was voor publiek, besloot de kunstenaar om alle resterende 1.900 beeldjes uit de stoet mee te geven aan bezoekers.
Reactie van kunstenaar op de vernieling
Vrijdagmiddag was kunstenaar Marieke Ploeg snel ter plaatse. De vernielster was toen al door de politie naar het bureau gebracht. Ploeg: ‘Natuurlijk was ik ontdaan door deze actie. Mijn werk is totaal niet gemaakt om te polariseren, het is gemaakt vanuit een zachte kracht en vanuit het zoeken naar openheid en verbinding. Zo’n brute grensoverschrijdende actie is dan heftig. Ik had alle kapotte en omgevallen beeldjes kunnen verwijderen en rechtzetten. Maar heb besloten om het werk zo te laten, zodat ook de ravage zichtbaar was. Dit is ook waar dit werk om gaat: kunnen we in onze samenleving ruimte maken voor het kwetsbare, voor een open gesprek, met een open houding voor elkaars zienswijze?’
Tentoonstelling EXODUS ten einde
Zondag 24 september was de laatste dag van de tentoonstelling EXODUS op Buitenplaats Doornburgh. Pers en publiek waren enthousiast. In kranten en op socials is de tentoonstelling, en juist ook Asjera’s terugkeer, veelvuldig en positief beschreven:
‘Heel indrukwekkend en het geeft stof tot nadenken.’
‘Enorm inspirerend om nog over na te denken en filosoferen!’
Kunst beweegt, zet aan tot gesprek of discussie en dat mag zelfs op het scherpst van de snede, maar iemand mag nooit overgaan tot een gewelddadige actie. Ondanks dat er honderden beeldjes van Asjera zijn vernield, is ons het gelukt om ruim drieduizend beeldjes een nieuw heenkomen te geven. Zo kan het kunstwerk blijven aanzetten tot het gesprek over het goddelijke en het vrouwelijke in onze samenleving.
Reacties in de media
Een bericht over de vernieling in dagblad Trouw leidde tot een hoop reacties, steunbetuigingen aan het museum en aan degene die het kunstwerk vernielde. Klik hier voor een overzicht van de belangrijkste reacties.
