‘Je mag jezelf zijn en er mag ook wat mis gaan’
Xandra van der Swan (Huis van de Tijd)
Xandra van der Swan is coördinator van het Huis van de Tijd. ‘Het is echt mijn leukste baan ever.’ Ze kwam na een loopbaan in de commerciële sector terecht bij een zorgorganisatie. Ze wist het meteen zeker: in deze wereld wil ik werken. En dat merk je. Ze legt echt haar ziel in haar werk.
Sociale Benadering Dementie
Sinds 2019 werkt Xandra voor het huis van de tijd. Een ‘huiskamer’ waar Amsterdammers met dementie welkom zijn en deel kunnen nemen aan allerlei activiteiten. Xandra vertelt dat als je de diagnose dementie krijgt, dat best een klap kan zijn voor je zelfbeeld en voor je omgeving. Je wordt ineens een ‘dement persoon’. Iemand zonder regie en verantwoordelijkheid over het eigen leven. Je wordt een ‘client’ in een systeem met voor elk taakje een andere zorgverlener. En juist de persoon waar het om gaat, wordt uit het oog verloren. Het Huis van de Tijd gaat uit van de Sociale Benadering Dementie (SBD), een totaal andere aanpak waar Xandra helemaal achter staat. Bij SBD staat de mens centraal. Mensen die dementie hebben zijn geen hulpeloze cliënten, maar krachtige deelnemers. ‘Mensen kunnen zo veel meer wél, dan dat ze niet kunnen. Volgens Xandra zijn mensen met dementie waardevol onderdeel van de samenleving. Daar zet ze zich voor in.
Mild zijn voor elkaar
Zo verzint Xandra telkens uitjes voor het Huis, want door mee te blijven doen aan de vele culturele en andersoortige Amsterdamse evenementen blijf je deel uit maken van de samenleving. ‘Als je de diagnose dementie krijgt, moet je jezelf weer een beetje uitvinden: hoe jij je tot jezelf verhoudt, tot je vrienden en tot je relatie. Je komt onder druk te staan. Bij het Huis van de Tijd zie je dat mensen weer een beetje zelfvertrouwen krijgen. Er wordt een omgeving gecreëerd waarbij wordt gekeken naar wat wél kan.’ Op de vraag of Xandra een mooi moment zou kunnen noemen van het afgelopen jaar zegt ze: ‘Het is hier eigenlijk elke dag mooi.’ Wat ze bijzonder vindt, is dat er steeds nieuwe zinvolle relaties worden opgebouwd. ‘We zijn ook mild voor elkaar. Je kan het niet echt fout doen in het Huis van de Tijd. Je mag jezelf zijn en er mag ook wat mis gaan.’ Xandra vindt het heel belangrijk dat deelnemers zelf de regie houden. Zo mogen ze komen en gaan wanneer ze willen. De mensen in het Huis van de Tijd zijn heel verschillend, ‘maar iedereen is wars van betutteling.’
De betuttelende Samaritaan
Die betutteling ziet Xandra terug in de term de ‘barmhartige’ Samaritaan. Zij ziet zichzelf en haar collega’s niet als ‘barmhartig’. Ze zorgen niet voor ‘zielige’ mensen. ‘De deelnemers zijn volwaardige leden van onze samenleving, die op bepaalde vlakken misschien wat ondersteuning nodig hebben.’ Het gaat Xandra om gelijkwaardigheid. ‘De barmhartige Samaritaan is een soort wereldverbeteraar geworden, maar het was een persoon die gewoon iets aardigs deed. Een enorm goede gozer.’ Ze zou het Bijbelverhaal zelf als volgt willen lezen: ‘Je ziet dat iemand iets nodig heeft. Daar kan je aan voorbij lopen – wat veel gebeurt – of je kan een eindje met iemand meelopen zodat iemand erbij hoort.’
Gezichten van de Amstelhoven
Het Bijbels Museum houdt kantoor in de Corvershof, onderdeel van de Amstelhoven. Het museum maakt een presentatie met en voor de mensen van de Amstelhoven in de (alleen voor medewerkers en hun gasten toegankelijke) kas. Op onze website plaatsen wij het verhaal en de foto van de medewerker als online tentoonstelling.
De foto’s voor Gezichten van de Amstelhoven zijn gemaakt door Rosemijn Broekhuizen.
